Od 1 stycznia 2020 r. zaczęły obowiązywać przepisy ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych. Ustawa ta wprowadziła kilka zmian do polskiego porządku prawnego.
I. Zmiany w maksymalnych terminach zapłaty dla dużych przedsiębiorców
Duży przedsiębiorca nie będzie już mógł ustalić w umowie terminu zapłaty przekraczającego 60 dni, nawet jeśli nie byłoby to rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela, chyba że drugą stroną umowy też będzie duży przedsiębiorca. Terminy zapłaty świadczenia pieniężnego niezgodne z zasadami wynikającymi z ustawy mogą prowadzić do uzyskania przez wierzyciela wcześniejszego prawa do odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych lub uzyskania przez niego prawa do odstąpienia od umowy albo jej wypowiedzenia.
II. Nowa wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych
Odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych przysługują w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i dziesięciu punktów procentowych (aktualnie 11,5 %), a jeśli dłużnikiem jest podmiot publiczny sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i ośmiu punktów procentowych (aktualnie 9,5 %).
III. Zmiana wysokości rekompensaty z tytułu kosztów odzyskiwania należności
Wysokość rekompensaty nie jest już stała w wysokości równowartości 40 Euro, lecz jest uzależniona od wartości świadczenia pieniężnego i może wynosić równowartość 40 euro, 70 euro albo 100 euro.
IV. Obowiązek sprawozdawczy
Kierownicy podmiotów będących podatkowymi grupami kapitałowymi lub podatnikami z wartością przychodu uzyskanego w roku podatkowym przekraczającym równowartość 50 mln euro, muszą przekazywać ministrowi właściwemu do spraw gospodarki, w terminie do dnia 31 stycznia każdego roku, sprawozdanie o stosowanych przez te podmioty w poprzednim roku kalendarzowym terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Sprawozdanie będzie podawane do wiadomości publicznej. Ustawa wprowadza także odpowiedzialność karną za niespełnienie powyższego obowiązku przez kierownika danego podmiotu.
V. Zakaz nadmiernych opóźnień ze spełnieniem świadczeń pieniężnych
Wyraźnie ustawowo zakazane zostało nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, które ma miejsce w przypadku, gdy w okresie 3 kolejnych miesięcy suma wartości świadczeń pieniężnych niespełnionych oraz spełnionych po terminie wynosi co najmniej 5 000 000 złotych. Od roku 2022 próg ten zostanie zmniejszony do 2 000 000 złotych.
Nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych może zostać stwierdzone w postępowaniu prowadzonym przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Postępowanie wszczynane jest z urzędu i każdy może zgłosić Prezesowi Urzędu zawiadomienie dotyczące podejrzenia wystąpienia nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zyskał szerokie kompetencje w zakresie uzyskania danych potrzebnych do prowadzenia postępowania i może uzyskiwać informacje zarówno od Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, jak i bezpośrednio od przedsiębiorców (nawet jeśli nie są stroną postępowania).
W przypadku stwierdzenia nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nakłada administracyjną karę pieniężną wyliczaną według wskazanego w ustawie wzoru bazującego na długości opóźnienia i wartości niespełnionych świadczeń pieniężnych. Administracyjna kara pieniężna i to aż w wysokości do 5% przychodu osiągniętego w poprzednim roku podatkowym (ale nie więcej niż równowartość 50 000 000 euro), może zostać nałożona również za nieudzielenie informacji bądź udzielenie informacji nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd, a także za uniemożliwianie lub utrudnianie kontroli.
VI. Oświadczenie o statusie dużego przedsiębiorcy
Przedsiębiorcy o statusie dużego przedsiębiorcy zobowiązani zostali do składania drugiej stronie transakcji handlowej oświadczenia o posiadaniu tego statusu. Podmiot, który wbrew powyższemu zobowiązaniu nie składa oświadczenia albo składa oświadczenie niezgodne ze stanem rzeczywistym, podlega karze grzywny.
VII. Nowy czyn nieuczciwej konkurencji
Nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczone towary lub wykonane usługi zostało sklasyfikowane jako nowy czyn nieuczciwej konkurencji.
VIII. Ulga podatkowa
Wprowadzono możliwość zmniejszenia podstawy opodatkowania oaz zwiększenia kwoty straty, jeśli dojdzie do nadmiernego opóźnienia w spełnieniu przez dłużnika świadczenia pieniężnego. Z drugiej strony u dłużnika nadmiernie opóźniającego się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego zwiększeniu ulegnie podstawa opodatkowania a zmniejszeniu kwota straty.