Od jesieni ubiegłego roku, w wyniku nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu prowadzenie działalności na rzecz spółek i trustów stało się działalnością regulowaną. Tytułem wstępu należy powiedzieć, że ustawa jako taką działalność traktuje świadczenie usług polegających na:
- tworzeniu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
- pełnieniu funkcji członka zarządu lub umożliwianiu innej osobie pełnienia tej funkcji lub podobnej funkcji w osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
- zapewnianiu siedziby, adresu prowadzenia działalności lub adresu korespondencyjnego oraz innych pokrewnych usług osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
- działaniu lub umożliwieniu innej osobie działania jako powiernik trustu, który powstał w drodze czynności prawnej,
- działaniu lub umożliwieniu innej osobie działania jako osoba wykonująca prawa z akcji lub udziałów na rzecz podmiotu innego niż spółka notowana na rynku regulowanym podlegającym wymogom dotyczącym ujawniania informacji zgodnie z prawem Unii Europejskiej lub podlegająca równoważnym standardom międzynarodowym.
Na podmiotach prowadzących działalność gospodarczą w tym zakresie ciążą nowe wymogi warunkujące świadczenie usług na rzecz spółek i trustów. Pierwszym z nich jest wymóg niekaralności. Zgodnie z art. 129b ustawy, działalność na rzecz spółek lub trustów może być wykonywana przez:
- osobę fizyczną, która nie została prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, przeciwko wiarygodności dokumentów, przeciwko mieniu, przeciwko obrotowi gospodarczemu i interesom majątkowym w obrocie cywilnoprawnym, przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, przestępstwo, o którym mowa w art. 165a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej lub umyślne przestępstwo skarbowe;
- osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, w której wspólnicy, którym powierzono prowadzenie spraw spółki, lub uprawnieni do reprezentacji spółki, lub członkowie organów zarządzających nie zostali prawomocnie skazani za przestępstwo, o którym mowa w punkcie poprzedzającym, lub umyślne przestępstwo skarbowe.
Wymóg niekaralności stosuje się również do osób kierujących wykonywaniem czynności związanych z prowadzeniem działalności na rzecz spółek lub trustów oraz do beneficjenta rzeczywistego podmiotu prowadzącego taką działalność.
Drugim wymogiem jest obowiązek posiadania specjalnych kwalifikacji z art. 129c ustawy. Osoby fizyczne, wspólnicy, o których była mowa powyżej, osoby kierujące wykonywaniem czynności, jak również beneficjenci rzeczywiści, zobowiązani są do posiadania wiedzy lub doświadczenia związanych ze świadczeniem usług spółkom i trustom. Warunek ten jest spełniony poprzez:
- ukończenie szkolenia lub kursu obejmujących prawne lub praktyczne zagadnienia związane z działalnością na rzecz spółek lub trustów, lub
- wykonywania, przez okres co najmniej roku, czynności związanych z działalnością na rzecz spółek lub trustów.
Przepis na samym końcu wspomina o tym, że powyższe uprawnienia powinny być potwierdzone odpowiednimi dokumentami.
Trzecim wymogiem jest uzyskanie wpisu do rejestru działalności na rzecz spółek lub trustów. Rejestr prowadzi Minister właściwy do spraw finansów publicznych. Wniosek składa się w formie elektronicznej i powinien zawierać: imię i nazwisko albo firmę, numer NIP oraz numer KRS, jeżeli został nadany, wskazanie świadczonych usług spółkom i trustom, oraz podpis w odpowiedniej formie. Z obowiązku wpisu do rejestru zwolnieni są radcowie prawni i adwokaci oraz spółki przez nich zawarte, o których mowa w odpowiednich przepisach tj. w art. 8 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawny i art. 4a. ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze.
Za prowadzenie działalności bez rejestracji można otrzymać karę nawet do 100 000 zł.